Africhten of coachen
Leren leven in een mensenwereld
Ooit leerde ik dat je een dier de baas moet zijn. Ze moeten luisteren en als het niet op een vriendelijke manier lukt, dan gebruik je methodes die minder vriendelijk zijn. En dat is nog steeds heel gebruikelijk.
Sinds ik kan afstemmen en voel wat dieren voelen, mee krijg wat dieren ervaren, denk ik daar anders over. Het afdwingen van luisteren heeft voor mij nooit goed gevoeld. Maar er zijn tijden geweest dat ik daar niet naar luisterde, geen andere manier wist en me liet leiden door wat ‘normaal’ was.
Tegenwoordig ben ik wat eigenwijzer. Ik heb ook goede leraren gehad op mijn pad. Mensen die me lieten zien dat het anders kan en dieren die me lieten voelen, ervaren en zien wat er in hun omgaat.
We hebben veel gemeen (maar pas op, we zijn niet hetzelfde)
Dieren verschillen niet zoveel van ons. Ze zijn net als wij, wezens met gevoelens en behoeftes. En al hebben ze een andere vorm, communiceren ze in een andere taal, in de basis verschillen die gevoelens en behoeftes niet van de onze.
- We willen allemaal liefde geven en ontvangen,
- we willen ons allemaal veilig voelen,
- we willen allemaal genoeg te eten en drinken hebben,
- We willen allemaal vrijheid ervaren om te kunnen doen waar we behoefte aan hebben.
Opvoeding, africhten?
Wat is opvoeden? Wat is africhten? Wat willen we bereiken?
Dieren hebben, net als mensen, een opvoeding nodig. We moeten immers allemaal leren hoe onze omgeving in elkaar steekt en hoe we ermee om kunnen gaan.
- We leren dieren wat we bedoelen met onze taal zodat we een vorm van communicatie hebben.
- We leren ze regels aan voor ons gemak en voor hun eigen veiligheid.
- Met opvoeding geven we kaders aan zodat het duidelijk is wat we van dieren verwachten. Duidelijkheid geeft ook veiligheid.
Er zijn veel verschillende manieren waarop we dieren dingen proberen bij te brengen. Er zijn methodes gebaseerd op dominantie en straf. Waarbij de trainer zich duidelijk als dominante partij moet profileren. En dieren worden gestraft als ze ongewenst gedrag vertonen. Steeds meer blijkt dat dit averechts werkt. Dieren zullen misschien wel gaan doen wat je wilt, maar uiteindelijk geven deze methodes heel veel stress en angst. En dat kan op termijn vervelende gevolgen hebben. Het maakt dat een dier zich niet veilig voelt en van daaruit rare sprongen kan maken. Uitvalgedrag naar andere honden bijvoorbeeld.
Ik geloof dat dieren niet een africhting nodig hebben om zich te gedragen zoals wij willen maar begeleiding of coaching. Om ze te begeleiden in onze wereld en ze op een positieve en bemoedigende manier te leren hoe het werkt en wat we van ze verwachten en willen zien.
Communicatie is wederzijds
Dieren spreken een hele andere taal en daardoor begrijpen ze niet vanzelfsprekend wat we bedoelen. Als we iets van dieren willen, zullen we dus een manier moeten vinden om met elkaar te communiceren. En communiceren betekent twee richtingen op, dus ook het luisteren naar een dier. We zullen het dier moeten begeleiden om onze wereld en onze wensen te leren begrijpen. En om dat te kunnen doen, is verdieping nodig in hun wereld en hun manier van communiceren. Zodat we op een voor hun begrijpelijke manier, onze boodschap kunnen overbrengen. De verantwoordig voor het juist overkomen van die boodschap ligt bij ons en niet bij onze dieren.
Miscommunicatie
Wanneer je dier ongewenst gedrag vertoond, vraag je dan eerst af of hij echt wel heeft begrepen hoe het werkt. We gaan er vaak vanuit dat het wel duidelijk is wat we bedoelen. Maar is dat wel zo? Vaak zijn we niet duidelijk, niet consequent en is het raden voor onze dieren wat er van ze gevraagd wordt. Situaties kunnen voor ons hetzelfde zijn maar voor een dier net genoeg verschillen bevatten om anders te zijn. En als de regels voor de 'andere' situatie niet helder zijn, is het gedrag daar ook naar. Onze honden en paarden zijn van nature gemotiveerd om hun best te doen om ons te begrijpen. Wanneer wij geen begrip tonen voor fouten en miscommunicatie kan het uiteindelijk gedaan zijn met die motivatie.
Weerstand heeft altijd een oorzaak
Van nature zijn dieren erg bereid om mee te werken. Dan heb ik het over de dieren die gedomesticeerd zijn, maar ook bij veel andere diersoorten blijkt dat er een wens tot samenwerken is.
Ik geloof niet dat dieren expres tegenwerken om de mens dwars te zitten. Dat is een invulling van ons ego omdat we een reden zoeken.
Redenen om niet te 'willen' samenwerken zijn weerstand door:
- Mentaal ongemak als angst, trauma, dwang, stress.
- fysiek ongemak als vermoeidheid en pijn.
Een lui paard kan dus wel eens behoorlijke pijn hebben in zijn lijf en als een dierenarts niet direct iets kan vinden, hoeft dat niet te betekenen dat er ook niets is. Hoeveel mensen lopen er rond, die pijn hebben en waarvan de oorzaak niet duidelijk is? Deze mensen kunnen zeggen “ik heb pijn” maar dieren kunnen dat niet verbaal uiten. Hun manier van uiten is bijvoorbeeld agressie, niet willen lopen, staken, bokken, wegrennen en vele andere soorten 'ongewenst gedrag'.
5 Tips ter begeleiding van dieren in onze wereld
Tip #1: Verdiep je in de natuurlijke behoeftes, gedragingen en communicatie van je dier.
Zodat je kunt gaan begrijpen waarom jouw dier reageert zoals het doet. En vandaaruit begrip kunt tonen en op een passende manier kunt reageren.
Tip #2: Stop met invullen
Vaak bedenken we allerlei redenen en oorzaken voor het gedrag van onze dieren. We kijken vanuit ons menselijke perspectief. We vullen het voor onze dieren in. Dieren hebben net zulke gevoelens als wij maar dat betekent niet dat ze op dezelfde manier reageren. Zij hebben namelijk niet net zo'n ego als dat wij hebben. Kijk dus naar het gedrag zonder in te vullen waarom een dier zich zo gedraagt. Probeer objectief te zijn.
Tip #3: Toon begrip en ondersteuning
Als een dier angstig of gestrest reageert en wij straffen ze daarvoor, wordt het dier nog angstiger of gestrester! En dat helpt niet mee om een situatie op te lossen. Je kunt een dier ondersteunen door bijvoorbeeld zelf rustig te blijven, geduldig en vriendelijk te blijven, het dier af te leiden, uit de situatie te halen zonder het te straffen, zonder zelf emotie te tonen.
Tip #4: Houd de situatie positief
Richt je op wat goed gaat, zorg voor een positieve vibe voordat je een dier iets gaat leren. Geef grenzen aan maar zonder te staffen en te schreeuwen. Er zijn andere manieren om dat te doen.
Tip #5: Heb respect
Heb resprect voor je dier. Behandel het zoals je zelf ook behandeld wilt worden, namelijk met geduld, liefde en respect.